Υπάρχει λόγος που το ιταλικό σινεμά τρόμου χρειάζεται τον όρο giallo ως διακριτικό. Το giallo που στα Ιταλικά σημαίνει κίτρινο, προέρχεται από τα κίτρινα εξώφυλλα των δεκάδων φτηνών αστυνομικών μυθιστορημάτων που εμφανίστηκαν στην Ιταλία τη δεκαετία του ‘60. Όχι, ο ιταλικός τρόμος δεν έχει τόσο άμεση σχέση με τα βιβλία αυτά. Αυτό που τα συνδέει είναι πως οι ταινίες αυτές, στην εποχή που έβγαιναν, θεωρούνταν αναλόγως αναλώσιμες με τις φτηνές αστυνομικές ιστορίες που γέμιζαν από βιβλιοπωλεία μέχρι περίπτερα. Και σίγουρα εμφανίζονταν με την ίδια συχνότητα. Από τα εκατοντάδες δείγματα αυτού του ιδιόμορφου είδους που γυρίστηκαν από τις αρχές της δεκαετίας του ‘60 μέχρι τα τέλη του ‘70, από απλοϊκά αστυνομικά μέχρι πορνό τρόμου, είναι λίγες αυτές που θυμόμαστε μέχρι σήμερα, πολλές από αυτές όμως, αξίζει να ανακαλύψουμε.
Αδιαμφισβήτητος πατέρας του giallo δεν είναι άλλος από τον Mario Bava. O Bava ξεκίνησε την καριέρα του ως διευθυντής φωτογραφίας και αυτό αποτυπώνεται στις δουλειές του: Δυναμική κάμερα, περίπλοκα πλάνα, έντονα χρώματα, δυνατές σκιές. Πρώτο αριστούργημα του Mario Bava είναι η “Μάσκα του Σατανά” (La maschera del demonio). Κλασσικό παράδειγμα του πως μπορείς να πάρεις μία ιστορία που στα χέρια κάποιου άλλου δύσκολα θα ξεπερνούσε την μετριότητα και να την εμποτίσεις με αρχετυπικά σύμβολα, μεγαλειώδη κινηματογράφηση και έντονα συναισθήματα. Η “Μάσκα του Σατανά” επηρέασε δραστικά το σινεμά τρόμου και σκηνοθέτες όπως ο Francis Ford Coppola (Dracula) και ο Tim Burton (Ο Μύθος του Ακέφαλου Καβαλάρη) δεν δίστασαν να αποτίσουν φόρο τιμής στην συγκεκριμένη ταινία, στις δικές τους απόπειρες στο σινεμά τρόμου. Σκαλίζοντας τη φιλμογραφία του Bava δεν μπορείς να μην εντυπωσιαστείς.
Το Whip and the Body (La frusta e il corpo) με τον Christopher Lee, μία σχετικά απλή ιστορία ενός δεσποτικού και βίαιου άντρα που μετά το θάνατό του στοιχειώνει την πρώην ερωμένη του, αγγίζει στα χέρια του Ιταλού μαέστρου τα όρια του σαδομαζοχισμού. Το Lisa and the Devil (Lisa e il diavolo), με πρωταγωνιστή τον Telly Savallas, εντυπωσιάζει από το περίτεχνο mise-en-scène, την εξαιρετική χρήση του χρώματος, το κατάμαυρο χιούμορ του και την παιγνιώδη απαισιοδοξία του.
Ένας ακόμα σκηνοθέτης του giallo, και μάλιστα από του πιο παραγνωρισμένους, είναι ο Riccardo Freda. Με εμμονικούς πάντα ήρωες, θεματικές που επανέρχονται, και μια πολύ προσωπική αισθητική, ο Freda μπορεί άνετα να χαρακτηριστεί ως auteur του είδους. Προφανώς επηρεασμένες από την λογοτεχνία του Edgar Allan Poe, οι ταινίες του Freda κουβαλούν πολλές από τις εικόνες του καταραμένου συγγραφέα. Ασθενικές γυναικείες μορφές, εμμονή με την νεότητα, υποβόσκουσα σεξουαλική διαστροφή και επιβλητικά σκηνικά δεσπόζουν σε ταινίες όπως L’orribile segreto del Dr. Hichcock και Lo spettro.
Την πλέον γνωστή, και αρκετά διαφορετική, εκδοχή του giallo τη γνωρίζουμε μέσα από το σινεμά του Dario Argento. Ο Argento, με ταινίες όπως “Το πουλί με τα κρυσταλλένια φτερά”, “Η γάτα με τις εννιά ουρές” (Il gato a nove code) και “Tenebre” εισήγαγε μοτίβα που έγιναν κλασσικά, χρησιμοποιήθηκαν από πολλούς, και αγαπήθηκαν από όλους τους οπαδούς των ταινιών τρόμου. Στο σινεμά του Argento, οι δολοφόνοι φορούν πάντα μαύρα, δερμάτινα γάντια, οι γυναίκες είναι συνήθως τα θύματα, το τραυματικό παρελθόν δεν αφήνει ποτέ τους ήρωές του και τα φινάλε είναι σχεδόν πάντοτε σκοτεινά και διφορούμενα. Για τον Argento ο άνθρωπος είναι θύμα των ελαττωμάτων του και τίποτα δεν μπορεί να τον βοηθήσει να τα υπερβεί. Χαρούμενα πρόσωπα δεν υπάρχουν, παρά μόνο πρόσκαιρα, και οι ήρωές του καθορίζονται και καταδικάζονται από τις αδυναμίες τους.
Το giallo είναι ένα κινηματογραφικό παρακλάδι των ταινιών τρόμου που δυστυχώς εκφυλίστηκε γρήγορα και εξαφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ‘80. Έχει αφήσει όμως τη σφραγίδα του στον σύγχρονο κινηματογράφο. Σκηνοθέτες όπως ο Quentin Tarantino, και σχεδόν σύσσωμο το σύγχρονο γαλλικό σινεμά τρόμου χρωστούν πολλά στο ιταλικό pulp fiction των ‘60s και ‘70s.
